កញ្ញា លី ច័ន្ទសុជាតា (២៥ ឆ្នាំ)

ជាយុវតីខ្មែរដំបូងគេដែលបានសិក្សានៅសាលាការពារជាតិប្រទេសជប៉ុន។ ក្រោយពីបានបញ្ចប់ការសិក្សានៅខែមីនា ឆ្នាំ២០២២ កន្លងទៅថ្មីៗនេះកញ្ញាបានត្រឡប់មកប្រទេសកំណើតខ្លួនវិញ ដើម្បីបម្រើការងារជាមន្ត្រីយោធានៅក្នុងក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា។ ហេតុអ្វីបានជាកញ្ញាសម្រេចចិត្តរើសយកមុខជំនាញផ្នែកយោធា និងទទួលបាននូវបទពិសោធន៍បែបណាខ្លះក្នុងអំឡុងពេលសិក្សានៅប្រទេសជប៉ុន? តើយុវតីដ៏ស្រស់ស្អាតរូបនេះមាន ផែនការជីវិតបែបណានៅថ្ងៃអនាគត? កញ្ញា ច័ន្ទសុជាតា បានពិពណ៌នាអំពីរឿងរ៉ាវសិក្សា និងបទពិសោធន៍របស់ខ្លួនពីប្រទេសជប៉ុនប្រាប់បុគ្គលិកទស្សនាវដ្តីញញឹមយើងខ្ញុំក្នុងកិច្ចសម្ភាសន៍ដូចខាងក្រោម។

តើកញ្ញាអាចប្រាប់យើងខ្ញុំពីមូលហេតុដែលនាំឱ្យរូបកញ្ញា សម្រេចចិត្តទៅសិក្សានៅសាលាការពារជាតិ ជប៉ុនកន្លង ទៅនេះ បានទេ?

តាមពិតទៅនាងខ្ញុំបានស្គាល់ប្រទេសជប៉ុនពីឪពុករបស់នាងខ្ញុំដែលជាវេជ្ជបណ្ឌិតយោធា ព្រោះគាត់ធ្លាប់បានស្នាក់នៅទីក្រុងអូសាការយៈពេល២ឆ្នាំ ក្នុងបេសកកម្មការងាររបស់គាត់។ ដោយសារគ្រានោះម្តាយរបស់នាងខ្ញុំបានទៅជាមួយគាត់ដែរ ដូច្នេះក្រុមគ្រួសាររបស់នាងខ្ញុំបានស្គាល់វប្បធម៌ជប៉ុនតាំងពីពេលនោះមកម្ល៉េះ។ ម្យ៉ាងទៀត នាងខ្ញុំក៏បានចូលរៀននៅសាលាមត្តេយ្យជប៉ុន ឈ្មោះថា “Origami” ហើយពេលនោះនាងខ្ញុំនៅចាំពាក្យថា “From People of Japan” ដែលមានសរសេរនៅលើតុក្នុងសាលារៀនតាំងពីតូចមក។ នេះជាចំណុចចាប់ផ្តើមដំបូងរបស់នាងខ្ញុំ ដែលបានស្គាល់ជប៉ុន។ យ៉ាងណាមិញ នាងខ្ញុំបានចូលបម្រើការជាមន្រ្តីយោធានៅឆ្នាំ២០១៥ ហើយក្រោយមកបន្ទាប់ពីបានដឹង ថាមានអាហារូបករណ៍ទៅសិក្សានៅប្រទេសជប៉ុននាងខ្ញុំបានប្រឡងសុំអាហារូបករណ៍នោះ និងបានប្រឡងជាប់ទៅសិក្សានៅប្រទេសជប៉ុននៅឆ្នាំ២០១៧ ហើយបានបញ្ចប់កាលពីខែមីនា ឆ្នាំ២០២២ កន្លងទៅថ្មីៗនេះ។

តើកញ្ញាមានប្រវត្តិសិក្សាបែបណាមុនពេលទៅសិក្សានៅ ប្រទេសជប៉ុន?

ក្រោយពីបានបញ្ចប់ការសិក្សានៅវិទ្យាល័យក្នុងឆ្នាំ២០១៤ នាងខ្ញុំបានចូលបម្រើការងារជាមន្រ្តីយោធានៅក្នុងឆ្នាំ២០១៥ ខណៈ ពេលនាងខ្ញុំសិក្សាភាសាអង់គ្លេសនៅដេប៉ាតឺម៉ង់ភាសាបរទេស នៃវិទ្យាស្ថានភាសាបរទេស (IFL)។ ក្រោយពីបានទទួលអាហារូបករណ៍ពីសាលាការពារជាតិជប៉ុន នាងខ្ញុំបានទៅសិក្សានៅជប៉ុនក្នុងឆ្នាំ២០១៧។

ដំបូងបំផុតនៅពេលរូបកញ្ញាបានសម្រេចចិត្តជ្រើសរើស សិក្សាផ្នែកយោធានេះ តើកញ្ញាមានឮនូវការរិះគន់ពីអ្នក ជុំវិញខ្លួន ជាពិសេស ពីឪពុកម្តាយរបស់ខ្លួនដែរទេ?

កាលនាងខ្ញុំចូលបម្រើកងទ័ពក្នុងឆ្នាំ២០១៥ ការងារការហ្វឹកហាត់ជាកិច្ចការចម្បងរបស់នាងខ្ញុំ។ បន្ទាប់ពីទទួលការហ្វឹកហាត់ ផ្នែកកម្លាំងកាយ និងរៀនពីវិន័យបានរយៈពេល៦ខែរួចមក នាងខ្ញុំបានចូលធ្វើការងារមួយដែលប្រើប្រាស់ភាសាអង់គ្លេសមួយរយៈពេលខ្លី។ ដំបូងឡើយ ម្តាយរបស់នាងខ្ញុំហាក់មានភាពស្ទាក់ស្ទើរក្នុងការឱ្យកូនស្រីរបស់គាត់ចូលបម្រើការងារជាមន្រ្តីយោធា។ គាត់តែងតែនិយាយប្រាប់ឱ្យនាងខ្ញុំខំរៀនអ្វីផ្សេងព្រោះថាខ្លួនជាមនុស្សស្រី។ តាមពិតទៅ នាងខ្ញុំបានយំនៅពេលចាកចេញពីគាត់ទៅប្រទេសជប៉ុន។ មានសាច់ញាតិនាងខ្ញុំខ្លះក៏គេនិយាយដូចម្តាយនាងខ្ញុំដែរ។ ក៏ប៉ុន្តែមិត្តភក្តិរបស់នាងខ្ញុំវិញ មិនមានការរិះគន់ច្រើនមកលើរូបនាងខ្ញុំទេ ព្រោះប្រហែលមកពីពួកគាត់ស្គាល់ចរិត និងយល់ពីការសម្រេចចិត្តរបស់នាងខ្ញុំ។ ម្យ៉ាងទៀត ដោយសារឪពុក និង បងប្រុសរបស់នាងខ្ញុំក៏ជាមន្រីយោធាតាំងពីដើមមកដែរនោះ បានធ្វើឱ្យរូបនាងខ្ញុំតែងតែប្រាថ្នាចង់ឃើញរូបពួកគាត់ក្នុងឯកសណ្ឋានបែបនោះធ្វើការដើម្បីជាតិ។ ដូច្នេះនិយាយតាមត្រង់ទៅ សម្រាប់នាងខ្ញុំការសម្រេចចិត្តបែបនេះ គឺជារឿងដំណើរធម្មតាចេញពីរូបនាងខ្ញុំផ្ទាល់។

ក្នុងអំឡុងពេលសិក្សានៅសាលាការពារជាតិជប៉ុន តើកញ្ញាធ្លាប់មានបញ្ហាអ្វីខ្លះទេ?

នៅក្នុងសាលាយោធា ការហ្វឹកហាត់គឺពិតជាមានផលលំបាកច្រើនសម្រាប់និស្សិតស្រី បើធៀបនឹងនិស្សិតយោធាបុរស។ ទោះយ៉ាងនេះក្តី នៅក្នុងសាលាក៏មានជំនួយខ្លះៗដែរពីមិត្តរួមជំនាន់ដទៃផ្សេងទៀត។ បញ្ហាលំបាកមួយទៀតនោះ គឺការប្រើប្រាស់ភាសាជប៉ុន។ នាងខ្ញុំបានរៀនភាសាជប៉ុនបានរយៈពេល១ឆ្នាំ មុននឹងចូលសាលាការពារជាតិជប៉ុន។ ក៏ប៉ុន្តែនៅក្នុងសាលាមានពាក្យឯកទេសប្រើប្រាស់ក្នុងវិស័យយោធាជាច្រើនដែលត្រូវធ្វើការយល់ដឹង ហើយពេលខ្លះវាទាមទារឱ្យមានការណែនាំពីគ្រូជំនាញ ដែលនេះក៏ជារនាំងបញ្ហាមួយដែលត្រូវដោះស្រាយផងដែរ។ បើនិយាយអំពីការប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នាវិញ ដោយសារប្រជាជនជប៉ុនមានភាពអៀនខ្មាសច្រើន ដូច្នេះប្រសិនបើយើងមិនសួរពួកគាត់មុនទេពួកគាត់មិនសូវជានិយាយស្តីច្រើនមករកយើងឡើយ។ បើមានបញ្ហា ឬចម្ងល់អ្វីសាកសួរទៅកាន់ពួកគាត់គាត់តែងតែជួយដោយក្តីសប្បុរស និងយកចិត្តទុកដាក់ជាទីបំផុត។ ប៉ុន្តែកាលពីដំបូងឡើយ នាងខ្ញុំមានបញ្ហាខ្លះព្រោះពុំសូវយល់ច្បាស់ដល់រឿងនោះ។ ក្នុងនាមជានិស្សិតបរទេសស្រ្តីម្នាក់ នាងខ្ញុំពុំធ្លាប់មានបញ្ហាអ្វីនោះទេ។ ប៉ុន្តែនៅក្នុងអំឡុងពេលសិក្សានៅជប៉ុន នាងខ្ញុំបានយល់ដឹងអំពីការបៀតបៀនដោយប្រើប្រាស់អំណាច និងការបៀតបៀនផ្លូវភេទជាដើម។ ពាក្យបៀតបៀនបែបនេះ គឺមិនសូវជាមានប្រើច្រើនទេនៅកម្ពុជាយើង ដូច្នេះដំបូងឡើយនាងខ្ញុំមិនយល់ទេនៅពេលឮពាក្យទាំងនេះនៅប្រទេសជប៉ុន។ សាលាការពារជាតិជប៉ុន គឺតឹងរ៉ឹងណាស់ត្រង់ចំណុចនេះ។ នៅសាលាការពារជាតិជប៉ុន មាននិស្សិតអន្តរជាតិមកពី១៣ប្រទេស ដែលភាគច្រើន មកពីតាមប្រទេសនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ដែលមានដូចជា៖ ប្រទេសថៃ វៀតណាម និងឥណ្ឌូនេស៊ីជាដើម ហើយនាងខ្ញុំក៏រីករាយជាមួយនឹងការផ្លាស់ប្តូរវប្បធម៌ជាមួយពួកគាត់ច្រើនដែរ ដោយយើងទាំងអស់គ្នាបានធ្វើការប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នាជាភាសាជប៉ុន។

តើកញ្ញាគិតថាមានស្ត្រីខ្មែរជាច្រើនទៀតមានបំណងចង់ទៅសិក្សានៅសាលាការពារជាតិជប៉ុនដូចកញ្ញាដែរទេ?

នាងខ្ញុំក៏មិនច្បាស់ដែរ។ មានចំនួនស្ត្រីក្នុងជួរយោធាកើនឡើង ច្រើនដែរប៉ុន្តែនាងខ្ញុំមិនច្បាស់ថាពិតជាមានចំនួនស្រ្តីច្រើនចង់ទៅ ដោយចំណាយពេល៥ឆ្នាំដើម្បីរៀនបែបនេះដែរឬអត់ទេ។ គឺគាត់ត្រូវចំណាយពេល៥ឆ្នាំដើម្បីតស៊ូរៀនសូត្រនៅប្រទេសក្រៅបែបនេះ។ តែទោះជាយ៉ាងនេះក្តីនាងខ្ញុំគិតថាប្រហែលជាមានបងប្អូនស្រ្តីខ្មែរមួយចំនួនមានបំណងធ្វើបែបនេះដើម្បីធ្វើឱ្យអាជីពការងាររបស់ពួកគាត់ប្រសើរឡើង។

នៅក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា តើបច្ចុប្បន្នកញ្ញាកំពុងបម្រើការនៅក្នុងផ្នែកណាមួយដែរ?

បច្ចុប្បន្ន នាងខ្ញុំមិនទាន់ត្រូវបានចាត់តាំងជាផ្លូវការនៅឡើយទេ ប៉ុន្តែនាងខ្ញុំចង់បម្រើការនៅផ្នែកកិច្ចការអន្តរជាតិ។ ជាពិសេសនាងខ្ញុំចង់ធ្វើការងារទាក់ទងនឹងផ្នែកទំនាក់ទំនងជាមួយប្រទេសជប៉ុន និងក្រសួងការពារជាតិជប៉ុន។ កន្លងទៅនេះ មានលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុនគឺលោក Kishida និងអគ្គសេនាធិការចម្រុះ នៃកងកម្លាំងស្វ័យការពារជប៉ុន ក៏បានមកទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជាយើងដែរ ដូច្នេះនាងខ្ញុំសង្ឃឹមថាទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសយើងទាំងពីរនឹងកាន់តែប្រសើរឡើងនាពេលអនាគត។ តាមពិតទៅ នាងខ្ញុំពិតជាមានកិត្តិយសណាស់ដែលបានជួបនាយឧត្តមសេនីយ៍ នៃអគ្គសេនាធិការចម្រុះរបស់កងកម្លាំងស្វ័យការពារជប៉ុនក្នុងអំឡុងពេលទស្សនកិច្ចរបស់គាត់នៅកម្ពុជាកន្លងទៅនេះ ព្រោះគាត់ជាមន្រ្តីយោធាជប៉ុនជាន់ខ្ពស់មួយរូបមិនអាចជួបបានដោយងាយៗឡើយនៅក្នុងប្រទេសជប៉ុន។ មានមិត្តភ័ក្តិខ្លះនៅសាលាការពារ ជាតិជប៉ុនបានលួចច្រណែននឹងរូបនាងខ្ញុំត្រង់ចំណុចនេះ។ និយាយជារួមនាងខ្ញុំពិតជាមានបំណងចង់ដើរតួនាទីជាស្ពានមេត្រីភាព សម្រាប់ប្រទេសទាំងពីរ។

អាចប្រាប់យើងខ្ញុំពីក្តីសុបិនរបស់កញ្ញានៅថ្ងៃអនាគតបានទេ?

សម្រាប់រូបនាងខ្ញុំ រាល់ការងារអ្វីក៏ដោយឱ្យតែជាប្រយោជន៍ដល់ប្រទេសកម្ពុជា និងជាការងារជំនាញដែលនាងខ្ញុំអាចធ្វើបាន គឺនាងខ្ញុំត្រៀមខ្លួនជានិច្ចសម្រាប់ការងារនោះ។ នាងខ្ញុំបានទទួលការអប់រំផ្ទាល់នៅប្រទេសជប៉ុនអំពីកិច្ចការពារប្រទេស និងប្រជាជនខ្លួន ដូច្នេះនាងខ្ញុំពិតជាត្រៀមខ្លួនរួចជាស្រេចចំពោះការងារក្នុងមុខងារណាមួយដែលស័ក្តិសម និងត្រូវទទួលនៅថ្ងៃខាងមុខ។

បច្ចុប្បន្ន មានស្ត្រីខ្មែរជាច្រើនចូលបម្រើការងារក្នុងសង្គម ហើយពួកគាត់ក៏កំពុងដើរតួនាទីយ៉ាងសកម្មក្នុងមុខរបរ ឬជំនាញរបស់ពួកគាត់។ តើកញ្ញាយល់យ៉ាងណាដែរចំពោះរឿងនេះ?

ដោយសារនាងខ្ញុំមានម្តាយជាមន្ត្រីរាជការ (បម្រើការនៅក្រសួង សាធារណៈការ និងដឹកជញ្ជូន) ដូច្នេះនាងខ្ញុំបានឃើញនូវរាល់ទង្វើនិងការងាររបស់គាត់ទាំងជាកិច្ចការផ្ទះ និងការងារជាមន្រ្តីសាធារណៈ ធ្វើឱ្យនាងខ្ញុំមានអារម្មណ៍ថាគាត់ជាស្រ្តីម្នាក់ដ៏អស្ចារ្យមានភាពស្វាហាប់ និងស្រស់ស្អាតចំពោះរូបនាងខ្ញុំដែលជាកូន។ ម្តាយនាងខ្ញុំគឺជាស្ត្រីគំរូម្នាក់សម្រាប់រូបនាងខ្ញុំ។ ប៉ុន្តែនាងខ្ញុំក៏ដឹងដែរថាមានផលលំបាកច្រើនដើម្បីធ្វើឱ្យបានដូចរូបគាត់។ ម្តាយនាងខ្ញុំជាមន្ត្រីរាជការមួយរូបធ្វើការដូចមន្រ្តីបុរសដទៃ ហើយត្រូវទទួលបន្ទុកការងារផ្ទះទៀតក្រោយពីត្រឡប់មកផ្ទះវិញ ដូច្នេះឃើញថាស្ត្រីខ្មែរត្រូវរ៉ាប់រងនូវការងារច្រើនជាងបុរស ដែលនេះជាផ្នត់គំនិតមួយនៅដិតជ្រៅនៅក្នុងសង្គមខ្មែរយើងនៅឡើយ។

តើកញ្ញាធ្លាប់គិតដែរទេថា បច្ចុប្បន្ននេះស្ត្រីខ្មែរជាច្រើនមានការផ្លាស់ប្តូរផ្នត់គំនិតច្រើនបើធៀបនឹងអតីតកាល?

នាងខ្ញុំគិតថា ការរីកចម្រើនសង្គមនឹងនាំឱ្យស្ត្រីមានចំនួនកាន់តែច្រើនចូលរួមក្នុងដំណើរការអភិវឌ្ឍជាតិ។ ស្របពេលជាមួយគ្នានោះការអប់រំក៏សំខាន់ផងដែរ។ ចំនួនស្ត្រីបម្រើការនៅក្នុងវិស័យយោធាក៏កំពុងកើនឡើងដែរ។ ប៉ុន្តែនៅមានផលលំបាកខ្លះ បើសួរថាតើស្ត្រីអាចធ្វើអ្វីក៏បាន ឬពិតជាអាចឈរនៅជួរមុខបានឬទេនោះ? តើស្ត្រីអាចធ្វើការងារដូចគ្នានឹងបុរស ក្នុងរយៈពេលដូចគ្នាដែរ ឬយ៉ាងណានោះ គឺនាងខ្ញុំគិតថាមិនទាន់មានស្ថាប័នណាយល់ច្បាស់ពីរឿងទាំងនេះនៅឡើយទេ។ ដូច្នេះតើធ្វើដូចម្តេចដើម្បីកែលម្អ? នាងខ្ញុំគិតថាទាំងអង្គភាព និងស្រ្តីខ្លួនឯងផ្ទាល់ត្រូវធ្វើការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងពីស្ត្រីឱ្យបានច្រើន។

ជាចុងក្រោយ តើកញ្ញាមានពាក្យពេចន៍អ្វីសម្រាប់ផ្តាំផ្ញើទៅកាន់យុវតីខ្មែរជំនាន់ក្រោយទេ? និងសូមប្រាប់ពី គោលបំណងទៅថ្ងៃក្រោយ។

នាងខ្ញុំមានពាក្យមួយចង់ផ្តាំផ្ញើ។ “ប្រសិនបើអ្នកមានផ្លូវពីររវាងផ្លូវងាយស្រួល និងផ្លូវលំបាក សូមជ្រើសរើសយកផ្លូវលំបាកសម្រាប់ខ្លួន”។ នេះជាពាក្យដែលនាងខ្ញុំបានរៀនពីគ្រូបង្វឹកផ្ទាល់របស់នាងខ្ញុំនៅសាលាការពារជាតិជប៉ុនពោលគឺមានន័យថា បើនាងខ្ញុំជ្រើសរើសយកផ្លូវងាយស្រួល ក្នុងជម្រើសពីរខាងលើនោះនាងខ្ញុំនឹងមិនរីកចម្រើនអ្វីនោះទេ។ ផ្លូវលំបាកនឹងនាំឱ្យអ្នកចេះប្រឈមនឹងបញ្ហា ហើយវាជាចំណុចធ្វើឱ្យខ្លួនអ្នករីកចម្រើន។ តាមពិតទៅ នាងខ្ញុំបានរើសយកផ្លូវលំបាកមួយនេះរួចហើយ។ ក្នុងរយៈពេល៥ឆ្នាំកន្លងមកនេះ នាងខ្ញុំបានឆ្លងកាត់នូវការហ្វឹកហាត់លំបាកៗជាច្រើនទាំងផ្នែករាងកាយ និងសតិអារម្មណ៍។ ជាការពិតណាស់ នាងខ្ញុំនៅមានរឿងជាច្រើនទៀតដែលត្រូវស្វែងយល់ និងរៀនសូត្រពីវា ប៉ុន្តែនាងខ្ញុំជឿថារាល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង នីមួយៗគឺតែងតែមានអ្នកជួយជ្រោមជ្រែងនៅក្បែរ។ ជាឧទាហរណ៍ ទោះជនជាតិជប៉ុនមានភាពខ្មាសអៀនច្រើនក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែពួកគាត់បានជួយទំនុកបម្រុងនាងខ្ញុំច្រើនក្នុងអំឡុងពេលសិក្សានៅប្រទេសជប៉ុន។ ដោយសាររហូតមកដល់ពេលនេះ នាងខ្ញុំបានចំណាយពេលមួយភាគប្រាំនៃជីវិតរបស់ខ្លួននៅប្រទេសជប៉ុន ហើយវាជារយៈពេល៥ឆ្នាំដែលបានបន្សល់ទុកនូវអនុស្សាវរីយ៍ល្អៗជាច្រើនសម្រាប់នាងខ្ញុំ។ ជប៉ុនជាប្រទេសមានធម្មជាតិស្រស់ស្អាត ហើយនាងខ្ញុំ ពិតជាស្រឡាញ់ចូលចិត្តប្រទេសជប៉ុន។ នៅថ្ងៃបញ្ចប់ការសិក្សា វាពិតជាពិបាកក្នុងការនិយាយលាមិត្តភក្តិដែលបានរៀននៅជំនាន់ជាមួយគ្នាទាំងនោះ ប៉ុន្តែនាងខ្ញុំត្រូវតែត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញ ដើម្បីបម្រើប្រទេសរបស់ខ្លួន។ ប្រសិនមានឱកាសនាងខ្ញុំនៅមានបំណងទៅសិក្សាថ្នាក់ក្រោយឧត្តមសិក្សានៅប្រទេសជប៉ុនបន្តទៀត៕

សម្រាប់ពត៌មានបន្ថែម
【NyoNyum Khmer No. 51】

តម្លៃស្រ្តីក្នុងសង្គមខ្មែរ

ស្រ្តីក្នុងវិស័យជំនួញ

ស្រ្តីក្នុងវិស័យស្ថាបត្យកម្ម