(ភាសាខ្មែរ) របាំទេពអប្សរដែលទទួលមរតកបន្តពីឋានសួគ៌【Special1】 - NyoNyum - Comprehensive information site of Cambodia travel, sightseeing, souvenirs etc.

(ភាសាខ្មែរ) របាំទេពអប្សរដែលទទួលមរតកបន្តពីឋានសួគ៌【Special1】

TOP › Column › NyoNyum Khmer › (ភាសាខ្មែរ) របាំទេពអប្សរដែលទទួលមរតកបន្តពីឋានសួគ៌【Special1】

2020.03.14

NyoNyum Khmer

ប្រទេសកម្ពុជាបានឆ្លងកាត់នៅសម័យកាលដែលមានវប្បធម៌និងអរិយធម៌ថ្កំថ្កើងកំពូលនៅក្នុងសម័យអង្គរ ដោយបានទទួលនូវឥទ្ធិពលនៃព្រហ្មញសាសនា។ របាំអប្សរាត្រូវបានប្រជាជនខ្មែរស្គាល់ជាទូទៅថា ជារបាំដែលត្រូវបានតភ្ជាប់នៃឋានមនុស្សលោកនិងឋានសួគ៌ ដែលមានតំណាលនៅក្នុងរឿងទេវកថាខ្មែរមានប្រភពដើមមកពីប្រទេសឥណ្ឌា។

ប្រភពនៃរបាំក្បាច់បុរាណខ្មែរ និងដើមកំណើតនៃអប្សរា

“របាំអប្សរា” ជារបាំក្បាច់បុរាណខ្មែរដែលត្រូវបានគេស្គាល់ជាទូទៅ ជាពិសេសសម្រាប់ជនបរទេសដែលបានមកទស្សនាប្រទេសកម្ពុជា តែងតែទស្សនារបាំនេះក្នុងកំឡុងពេលស្នាក់នៅរបស់ពួកគាត់។ អប្សរាជាតួអង្គដែលបានកើតឡើងពីទេវកថាមួយដែលមានឈ្មោះថា “ការកូរសមុទ្រទឹកដោះ” ហើយត្រូវបានយកមកបង្ហាញជាទម្រង់របាំអប្សរានៅក្នុងសិល្បៈរបាំខ្មែរតាំងពីបុរាណកាលមក។

នៅតាមបណ្តារជញ្ជាំងប្រាសាទនៅក្នុងតំបន់អង្គរមួយចំនួន មានឆ្លាក់រូបអប្សរាជាច្រើន។ រឿងការកូរសមុទ្រទឹកដោះ ត្រូវបានឆ្លាក់យ៉ាងធំស្គឹមស្កៃនៅលើជញ្ជាំងនៅពាក់កណ្តាលនៃរោងទោងទីមួយនាទិសខាងកើតនៃប្រាសាទអង្គរវត្ត។ ផ្ទាំងចំលាក់បានឆ្លាក់បង្ហាញពីសត្វអណ្តើកដ៏ធំមួយក្បាលដែលជាអវតាររបស់ព្រះវិស្ណុឈ្មោះថាកូម៌ៈ បានសន្ធឹងខ្លួនជាកំណល់នៃភ្នំមន្ទរៈដែលជាស្នូលនៅកណ្តាលសមុទ្រទឹកដោះ ហើយត្រូវបានរុំព័ទ្ធដោយដងខ្លួនរបស់ស្តេចនាគវាសុកី និងត្រូវបានឱបទាញទៅវិញទៅមកដោយពួកទេវតានិងអសុរ ដើម្បីធ្វើការកូរសមុទ្រទឹកដោះដ៏ធំល្វឹងល្វើយនោះ។ នៅចុងបញ្ចប់នៃការកូរសមុទ្រទឹកដោះដែលចំណាយពេលរហូតដល់ជាង ១០០០ឆ្នាំនេះមក “ទឹកអម្រឹត” ដែលជាឱសថអមតៈបានផុសចេញមកតាមការរំពឹងទុក។ ដោយឃើញការផុសឡើងនូវទឹកអម្រឹតដែលធ្លាក់ទៅក្នុងដៃពួកអសុរទាំងនោះដូច្នោះ ព្រះវិស្ណុក៏បានប្រែកាយជា ព្រះនាងលក្ស្មីដែលជាទេពអប្សរដ៏ស្រស់ស្អាតលើសគេ រេរាំនៅមុខអសុរទាំងនោះដើម្បីពង្វក់អារម្មណ៍ពួកគេ ហើយបានឆក់យកទឹកអម្រឹតពីពួកអសុរទាំងនោះមកវិញ សម្រាប់ជាឱសថអមតៈនៃពពួកទេវដែលជាភាវៈនៃសេចក្តីល្អ។ ឃើញដូច្នេះ ទេពអប្សរទាំងឡាយដែលបានកើតចេញពីពពុះនៃការកូរសមុទ្រទឹកដោះនេះ បានបង្ហាញខ្លួនរេរាំនៅពាសពេញអកាស ដើម្បីអបអរសាទរនូវជ័យលាភីនោះ។ ដោយឃើញបែបនោះ ព្រះឥន្ទ្របានទទួលទេពអប្សរទាំងនោះមកធ្វើជាអ្នករាំបំរើឱ្យទ្រង់តាំងពីពេលនោះមក។ ទាំងនេះជាប្រវត្តិនៃដើមកំណើតទេពអប្សរ(អប្សរា) ដែលត្រូវបានចងចាំដោយបុព្វបុរសខ្មែរតាំងពីបុរាណកាលមក។

សកម្មភាពនានារបស់ក្សត្រខ្មែរដែលបានថែរក្សាកេរ្តិ៍ដំណែលបុរាណខ្មែរ

ព្រះមហាក្សត្រីយានី ស៊ីសុវត្តិមុន្នីវង្ស កុសុមៈនារីរតន៍សិរីវឌ្ឍនា ដែលជាព្រះមាតានៃព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ បានបង្កើតនិងអភិរក្សរបាំបុរាណខ្មែរដែលហៅថា “របាំព្រះរាជទ្រព្យ” ។ របាំនេះត្រូវបានសម្តែងថ្វាយនៅក្នុងព្រះបរមរាជវាំងនិងសម្រាប់ពិធីទទួលស្វាគមន៍ភ្ញៀវកិត្តិយសថ្នាក់ជាតិពីបណ្តារប្រទេសនានា។ សម្តេចព្រះរាជបុត្រីព្រះរៀម នរោត្តម បុប្ផាទេវី ទ្រង់ជាចៅនៃសម្តេចព្រះមហាក្សត្រីយានី កុសុមៈនារីរតន៍សិរីវឌ្ឍនា ដែលបានទទួលការហ្វឹកហាត់នូវរបាំអប្សរានេះ តាំងពីព្រះអង្គមានព្រះជន្នវ័យក្មេងមក។

នៅទស្សវត្សឆ្នាំ១៩៥០ នាយិកាសាលាសុធារសដែលមានព្រះនាម សម្តេចព្រះរាជកនិដ្ឋា នរោត្តម រស្មីសោភ័ណ្ឌ ដែលជាព្រះអនុជរបស់ ព្រះបាទ នរោត្តម សុរាម្រឹត បានបង្កើតរបាំអប្សរាឡើង។ ជារៀងរាល់ចុងឆ្នាំសិក្សា ព្រះអង្គទ្រង់បានបង្កើតឱ្យមានក្រុមអ្នករាំរបាំ ដើម្បីលើកស្ទួយនូវវិស័យរបាំព្រះរាជទ្រព្យនេះតាំងពីពេលនោះមក។

នៅក្នុងរបបសារធារណៈរដ្ឋខ្មែរដឹកនាំដោយសេនាប្រមុខ លន់ នល់ នៅដើមទស្សវត្សឆ្នាំ១៩៧០ របាំព្រះរាជទ្រព្យនេះ ត្រូវបានប្តូរឈ្មោះមកជា “របាំក្បាច់បុរាណខ្មែរ” ក្រោមរបត់នយោបាយថ្មីនាសម័យនោះ។ នៅក្រោយរបប ប៉ុល ពត ឈ្មោះនៃ “របាំក្បាច់បុរាណខ្មែរ” នៅតែត្រូវបានគេបន្តហៅជាប់រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។ ស្របជាមួយនឹងរបត់នៃរបបនយោបាយខ្មែរ របាំព្រះរាជទ្រព្យដែលធ្លាប់ឋិតនៅក្រោមការមើលថែរក្សាពីព្រះបរមរាជវាំង ត្រូវបានផ្ទេរមកជាសម្បត្តិនៃប្រជារាស្រ្តខ្មែរតាំងពីពេលនោះមក។
សម្រាប់ពត៌មានបន្ថែម ៖

【NyoNyum Khmer No.38】

(ភាសាខ្មែរ) របាំទេពអប្សរដែលទទួលមរតកបន្តពីឋានសួគ៌【Special1】