លោក លី ប៉ូឡែន ជាផលិតករភាពយន្តខ្នាតខ្លីវ័យក្មេងមួយរូប ដែលកំពុងទទួលបានការចាប់អារម្មណ៍ពីមជ្ឈដ្ឋានអ្នកផលិតភាពយន្តខ្មែរ និងបរទេស។ លោក ប៉ូឡែន ជាអតីតនិស្សិតផ្នែកវេជ្ជសាស្រ្ត ប៉ុន្តែ បានងាកមកចាប់អារម្មណ៍នឹងការផលិតខ្សែភាពយន្តវិញ នៅឆ្នាំ២០១២។ ដោយមានទេពកោសល្យ និងភាពប៉ិនប្រសព្វក្នុងការនិពន្ធ និងដឹកនាំការផលិតភាពយន្តខ្លីរបស់លោកបានឈ្នះពានរង្វាន់ Tropfest SEA នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៥។ នៅក្នុងកម្មវិធី “សិក្ខាសាលាភាពយន្ដកម្ពុជា-ជប៉ុន” រយៈពេល ៩ ថ្ងៃ ដែលសហការរៀបចំឡើងដោយមជ្ឈមណ្ឌលអាស៊ី ការិយាល័យភ្នំពេញ រួមជាមួយក្រុមភាពយន្តឈូករ័ត្ន (Sunflower Film Organization) ដែលមានវត្តមានចូលរួមដោយផលិតករភាពយន្តវ័យក្មេងពាក់កណ្តាលអាជីព (Semi Professional) ចំនួន ១៦ រូប លោក ប៉ូឡែន ត្រូវបានអញ្ជើញចូលរួមក្នុងនាមជាគ្រូឧទ្ទេស ដើម្បីបង្រៀនការសរសេរអត្ថបទភាពយន្ត អនុវត្តការសរសេរអត្ថបទពីប្រលោមលោកទៅជាអត្ថបទភាពយន្តខ្លី អភិវឌ្ឍសាច់រឿង និងដឹកនាំរឿង។ ទាក់ទិននឹងប្រធានបទដូចបានរៀបរាប់ខាងលើនេះ ទស្សនាវដ្តី ញញឹម បានសាកសួររូបលោកអំពី វិស័យភាពយន្តខ្នាតខ្លី និងឧស្សាហកម្មភាពយន្តខ្មែរ ព្រមទាំងភាពយន្តជប៉ុនដែលលោកបានទស្សនាកន្លងមករួមទាំងគម្រោងផ្លាស់ប្តូរធនធានមនុស្សក្នុងវិស័យភាពយន្តជប៉ុន-កម្ពុជា ដែលបានរៀបចំឡើងដោយ មជ្ឈមណ្ឌលអាស៊ី ការិយាល័យភ្នំពេញ កាលពីខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២១ កន្លងទៅនេះ។

តើមូលហេតុអ្វីនាំឱ្យលោកប្តូរពីការសិក្សាជំនាញវេជ្ជសាស្រ្ត មកចាប់យកវិស័យតែងនិពន្ធ និងផលិតខ្សែភាពយន្តវិញ?
តាមពិតទៅ ខ្ញុំបានសិក្សាផ្នែកសុខាភិបាលតាមក្ដីស្រមៃរបស់ឪពុកខ្ញុំក្រោយប្រឡងជាប់បាក់ឌុបភ្លាម។ ក្នុងអំឡុងពេលសិក្សាជំនាញពេទ្យនោះក៏មានកម្មវិធីសិក្សាភាសាបារាំងនៅមជ្ឈមណ្ឌលភាសាបារាំងផងដែរ។ មជ្ឈមណ្ឌលភាសាបារាំងនេះហើយ គឺជាកន្លែងដែលបង្កឱកាសឱ្យខ្ញុំបានស្វែងយល់ពីចំណង់ចំណូលចិត្តខ្លួនឯងបន្តិចម្ដងៗ តាមរយៈការចូលអានសៀវភៅក្នុងបណ្ណាល័យនោះ។ បណ្ណាល័យនៅមជ្ឈមណ្ឌលភាសាបារាំង មិនត្រឹមតែមានសៀវភៅសម្រាប់អានច្រើនប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្ដែក៏មានខ្សែភាពយន្តចងក្រងជាឯកសារ និង DVD ផងដែរ ដែលប្រមូលផ្ដុំនូវរឿងអឺរ៉ុប និងជប៉ុនជាដើម។ ដូច្នេះនៅពេលទំនេរ ខ្ញុំបានទៅទីនោះដើម្បីមើលខ្សែភាពយន្តទាំងនោះ ហើយវាបានធ្វើឱ្យខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងទៅនឹងការតែងនិពន្ធសាច់រឿងនីមួយៗ ព្រោះខ្សែភាពយន្តទាំងនោះបានរំលេចពីការអប់រំផ្លូវចិត្ត និងទស្សនៈវិទ្យាជាដើម។ យូរៗទៅខ្ញុំមានអារម្មណ៍ថាខ្លួនឯងកំពុងដក់ចិត្តស្រឡាញ់វិស័យភាពយន្ត ដែលខ្ញុំបានចូលចិត្តតាំងពីក្មេង ដែលមានការសរសេររឿងខ្លីៗពីនេះពីនោះនិងការអានប្រលោមលោកផ្សេងៗ។ បន្ទាប់មក នៅថ្ងៃមួយក្នុងឆ្នាំ ២០១២ ខ្ញុំបានឃើញ មជ្ឈមណ្ឌលវប្បធម៌កម្ពុជា-អាល្លឺម៉ង់ META HOUSE បានស្វែងរកអ្នកផលិតខ្សែវីដេអូឯកសារខ្លីៗ ទាក់ទងនឹងសិទ្ធិអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នា របស់អង្គការសហគមន៍ឥន្ទធនូកម្ពុជា (ROCK)។ ខ្ញុំបានចាប់អារម្មណ៍ និងបានដាក់ពាក្យចូលរួម ហើយក៏ជាប់នៅពេលនោះ។ ក្រោយមក នៅក្នុងអំឡុងឆ្នាំខាងលើដែល ខ្ញុំទទួលបានគម្រោងតូចមួយទាក់ទងនឹងការថតវីដេអូនៅក្នុងខេត្តព្រះវិហារ ដោយពេលនោះខ្ញុំកំពុងរៀនឆ្នាំទី៣។ ក្រោយមកទៀត ខ្ញុំក៏មានឱកាសទៅថតរឿងខ្លីមួយទៀតឈ្មោះថា IVA ហើយរឿងនោះបានជាប់ជា BEST SCREENPLAY ផ្នែកអត្ថបទរឿងល្អបំផុត ក្នុងការប្រកួតនៅមហោស្របភាពយន្តវៀតណាមមួយ នៅទីក្រុងសៃហ្គន។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក ខ្ញុំចាប់ផ្ដើមដឹងពីអ្វីដែលខ្លួនឯងចូលចិត្ត និងធ្វើវាជារៀងរាល់ថ្ងៃដោយមិននឿយហត់ ទោះមានពេលខ្លះខ្ញុំចំណាយពេលសរសេររឿងដល់ម៉ោង ១ ឬ២ យប់ក៏មានដែរ។ ទាក់ទងនឹងជំនាញពេទ្យដែលខ្ញុំបានរៀនវិញ ហាក់ពុំបានបណ្ដុះបណ្ដាលផ្លូវអារម្មណ៍ និងគំនិតរបស់ខ្ញុំឱ្យគិតបានវែងឆ្ងាយដូចការនិពន្ធរឿងខ្លីនេះឡើយ ហើយខ្ញុំរៀនបានតែមួយជាប់ៗប៉ុណ្ណោះ ដូច្នេះខ្ញុំក៏សម្រេចចិត្តបោះបង់វានៅក្នុងឆ្នាំទី៥ តែម្ដង។

នៅពេលរូបលោក កំពុងសិក្សានៅមហាវិទ្យាល័យវេជ្ជសាស្រ្តលោកបានងាកមកចាប់អារម្មណ៍លើការផលិតខ្សែភាពយន្តវិញ ។ តើនៅពេលនោះ លោកបានសិក្សាអំពីការសរសេរអត្ថបទភាពយន្ត និងការដឹកនាំរឿង បានដោយរបៀបណាដែរ?

ត្រង់ចំណុចនេះ ខ្ញុំអាចនិយាយបានថា ចំណេះដឹងទាំងអស់នោះ គឺបានមកពីការទស្សនាភាពយន្តនានា មកពីប្រទេសផ្សេងៗក្នុងពិភពលោកទាំងចាស់ ទាំងថ្មី គួបផ្សំនឹងភាពយន្តដែលមាននៅក្នុងបណ្ណាល័យរបស់មជ្ឈមណ្ឌលភាសាបារាំង កាលពីខ្ញុំនៅរៀនជំនាញពេទ្យ។ ខ្ញុំមិនបានទទួលការបង្រៀនផ្នែកនេះពីមជ្ឈមណ្ឌលទេ ហើយនៅស្រុកខ្មែរយើងក៏មិនទាន់មានសាលាបង្រៀនផលិតខ្សែភាពយន្តច្បាស់លាស់នៅឡើយដែរ គឺមានតែសាលាសម្ដែងនៅសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈតែប៉ុណ្ណោះ។ ចំពោះរូបខ្ញុំ រាល់ពេលអានរឿងប្រលោមលោក ឬក៏ទស្សនាខ្សែភាពយន្តអ្វីមួយ ខ្ញុំតែងតែមានចម្ងល់ថា ហេតុអ្វីក៏ត្រង់ចំណុចនេះចំណុចនោះ បានបង្ហាញពីរឿងរ៉ាវផ្សេងៗដ៏គួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍បែបហ្នឹង? តើអ្នកនិពន្ធគាត់មានវិធីសាស្រ្តបែបណាទើបធ្វើឱ្យវារំលេចចេញមកបានយ៉ាងដូច្នោះ? មួយវិញទៀត នៅពេលដំបូងអំឡុងឆ្នាំ២០១០ ដែលខ្ញុំបានសិក្សាស្រាវជ្រាវវីដេអូក្លីបរៀបរាប់ពីការថតភាពយន្តនៅលើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត គឺពេលនោះអ៊ីនធឺណិតនៅមិនទាន់មានប្រើប្រាស់ទូលំទូលាយដូចបច្ចុប្បន្ននៅឡើយទេ។ រាល់ពេលទំនេរ ខ្ញុំបានចំណាយពេលប្រមាណ ១ម៉ោង ទៅហាងអុីនធឺណិត ដើម្បីអង្គុយស្រាវជ្រាវរកមើលរឿងខ្លីៗតាមយូធ្យូប។ លើសពីនេះទៀត ខ្ញុំបានរៀនពីសិក្ខាសាលាបណ្ដុះបណ្ដាលពីភាពយន្ត និងការសរសេររឿងខ្លីនៅមជ្ឈមណ្ឌល META HOUSE និងមជ្ឈមណ្ឌល BOPHANA ជាដើមផងដែរ។

យើងខ្ញុំបានឮថាលោកមានការចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងចំពោះខ្សែភាពយន្តមួយដែលមានចំណងជើងថា “Amelie”។ តើចំណុចណាខ្លះដែលធ្វើឱ្យរូបលោកចាប់អារម្មណ៍លើភាពយន្តមួយនេះ?

ខ្ញុំចាំបានថា កាលពីឆ្នាំ២០១១ ខ្ញុំបានទស្សនាខ្សែភាពយន្ត “Amelie” នេះនៅបណ្ណាល័យរបស់មជ្ឈមណ្ឌលភាសាបារាំង។ ខ្ញុំបានទស្សនាខ្សែ ភាពយន្តជាច្រើននៅទីនោះ ប៉ុន្ដែចំពោះរឿង “Amelie” នេះវិញ ខ្ញុំទស្សនាហើយ ហាក់មានអារម្មណ៍ថាវាដូចទៅនឹងជីវិតរបស់ខ្លួនឯង ដោយសារមានចំណុចខ្លះក្នុងសាច់រឿងស្រដៀងទៅនឹងរូបខ្ញុំផ្ទាល់។ ខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍អត្តចរិតរបស់តួអង្គស្រីក្នុងរឿងនេះ គឺនាង អាមេលី (Amelie)។ អាមេលីចូលចិត្តរស់នៅក្នុងភាពស្ងៀមស្ងាត់ម្នាក់ឯង និងចូលចិត្តជួយអ្នកដទៃ។ មួយវិញទៀតនោះ គឺខ្ញុំចូលចិត្តរឿងនេះត្រង់ថា មិនដូចខ្សែភាពយន្តក្នុងស្រុក ដែលលើកឡើងពីត្រកូលអ្នកមាន ភាពមានបាន ទ្រព្យសម្បត្តិស្ដុកស្ដម្ភ ផ្ទះវីឡា ឡាន សម្ភារៈនិយម និងការឈ្លោះគ្នារឿងទ្រព្យសម្បត្តិប្រចណ្ឌឈ្នានីសគ្នាជាដើម។ ខ្ញុំគិតថា ខ្សែភាពយន្តទាំងនេះ បានបង្ហាញ
មកធ្វើឱ្យមនុស្សមានចិត្តរស់នៅចង់មានបានគិតតែពីផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន កេងប្រវ័ញ្ចគ្នា ខុសគ្នាពីខ្សែភាពយន្ត អាមេលី ដែលបង្ហាញឱ្យមនុស្សឃើញពីអ្វីដែលសំខាន់សម្រាប់ជីវិតរស់នៅប្រចាំថ្ងៃជាមួយនឹងអ្វីដែលនៅជុំវិញខ្លួនសាមញ្ញៗ។ ពោលគឺ មិនចាំបាច់តែមានឡានទំនើបសម្ភារៈនិយមផ្សេងៗទើបធ្វើឱ្យជិវិតអស្ចារ្យនោះទេ រឿងរបស់អាមេលីបានបង្ហាញជាពិសេសអំពីការមានចិត្តជួយអ្នកដទៃដោយក្ដីរីករាយ។ រឿងនេះ បានជម្រុញទឹកចិត្តខ្ញុំថា នៅពេលដែលអ្នកនិពន្ធបង្ហាញសាច់រឿងអ្វីមួយដល់សាធារណជន តើចំណុចណាសំខាន់ និងអប់រំសតិអារម្មណ៍របស់មនុស្សយ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ? ដូច្នេះហើយខ្ញុំចង់បន្ដដើរលើផ្លូវនេះក្នុងគោលបំណងបែបនេះ។

យើងខ្ញុំសង្កេតឃើញថា ស្នាដៃភាពយន្តខ្លីរបស់លោក គឺភាគច្រើនទាក់ទងនឹងស្ត្រី បងប្អូនជនជាតិភាគតិច និងសត្វ ឬអ្វីៗដែលងាយរងគ្រោះ។ តើមូលហេតុអ្វីដែលនាំឱ្យលោកចូលចិត្តលើកនូវរឿងទាំងនេះឡើងក្នុងស្នាដៃរបស់លោក?

តាមពិតទៅ ខ្ញុំមានស្រុកកំណើតនៅទីជនបទ ហើយរស់នៅជីវិតបែបសាមញ្ញៗ តែពុំសូវបានឃើញពីភាពលំបាកវេទនារបស់ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនដែលរស់នៅតាមតំបន់អាណាធិបតេយ្យជាដើមនោះទេ។ ជាទូទៅខ្ញុំបានឮពីតំបន់ទាំងនោះថា ជាកន្លែងសម្បូរទៅដោយរឿងរ៉ាវមិនល្អកើតឡើងជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ នៅពេលខ្ញុំបានមកសិក្សានៅទីក្រុងភ្នំពេញ ខ្ញុំបានធ្វើការងារស្ម័គ្រចិត្តនៅអង្គការបារាំងមួយកន្លែង ដើម្បីជួយកុមារកំព្រានៅតាមផ្លូវរថភ្លើង ដោយកាលនោះផ្លូវរថភ្លើងមានសភាពចាស់ និងជាតំបន់អាណាធិបតេយ្យ។ ពេលនោះខ្ញុំតែងតែឮគេនិយមនិយាយពីរូបភាពមិនល្អពីតំបន់នោះ ដូចជា៖ រឿងគ្រឿងញៀន និងរឿងជួញដូរផ្លូវភេទជាដើម។ ប៉ុន្ដែនៅពេលខ្ញុំទៅឃើញជាក់ស្ដែង វាផ្សេងពីអ្វីដែលបានឮទាំងនោះ។ អ្នករស់នៅទីនោះមិនមែនសុទ្ធតែអាក្រក់ទាំងអស់នោះទេ។ ខ្ញុំសង្កេតឃើញ-ថា អ្នកប្រកបរបរពេស្យាចារទាំងនោះ ធ្វើឡើងដោយជម្រើសរបស់គាត់ដោយសារមានសម្ពាធពីគ្រួសារ ឬអ្វីមួយ ប៉ុន្ដែខ្ញុំក៏ឃើញមានអ្នករស់នៅខ្លះជាមនុស្សល្អ រួសរាយរាក់ទាក់ដូចជាអ្នកភូមិមកពីជនបទរបស់ខ្ញុំដែរ។ ដូច្នេះ ខ្ញុំគិតថាការផ្សព្វផ្សាយភាគច្រើននៅក្នុងស្រុកខ្មែរបញ្ចាំងតែមួយជ្រុង ហើយចំពោះអ្នកដែលមានបញ្ហាអយុតិ្តធម៌មួយចំនួន ឬក៏អ្នកដែលមានជីវិតជួបទុក្ខលំបាកបែបនេះវិញ គឺមិនសូវត្រូវបានលើកយកមកបញ្ចាំងឱ្យឃើញនោះទេ ពោលគឺ រឿងនេះបានធ្វើឱ្យបាត់បងតុល្យយភាពនៃសំឡេងរបស់ពួកគាត់ក្នុងសង្គម។ មួយវិញទៀត ក៏មានបងប្អូនជនជាតិភាគតិចដែលពួកគាត់បាត់សំឡេង មិនទទួលបានសិទ្ធរបស់គាត់ពេញលេញផងដែរ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ខ្ញុំមានគម្រោងធ្វើវីដេអូអំពីបងប្អូនជនជាតិភាគតិចព្នងនៅខេត្តស្ទឹងត្រែង ដោយសារខ្ញុំសម្លឹងឃើញលក្ខណៈពិសេសរបស់ពួកគាត់ គឺត្រង់ចំណុចដែលពួកគាត់រស់នៅរាល់ថ្ងៃមិនបានបំផ្លាញធម្មជាតិ ប៉ុន្ដែពួកគាត់បានជួយធម្មជាតិទៅវិញដោយការរស់នៅបែបធម្មជាតិ មិនឈ្លក់នឹងសម្ភារៈនិយមជ្រុល។ ពោលគឺសង្គមបែបមូលនិធននិយម បានបង្កបញ្ហាផ្សេងៗលើបរិស្ថាន និងសិទ្ធិមនុស្សជាដើម។ ត្រង់ចំណុចនេះ ខ្ញុំចង់បង្ហាញឱ្យសារធារណជនមើលឃើញថាពេលខ្លះ “អ្នកក្រក៏អាចបង្រៀនអ្នកមានបានដែរ”។ មានន័យថាទម្លាប់នៃការរស់នៅបែបធម្មជាតិប្រចាំថ្ងៃរបស់ពួកគាត់ បានបង្រៀនយើងទាំងអស់គ្នានូវការចូលរួមថែរក្សាបរិស្ថានធម្មជាតិទៅវិញ។ ដូច្នេះខ្ញុំចង់ធ្វើរឿងនេះ ដើម្បីយកគំរូជីវិតរបស់ពួកគាត់មកផ្សព្វផ្សាយឱ្យសកលលោកបានឃើញ និងរៀនសូត្រពីពួកគាត់។

បើនិយាយអំពីវិស័យភាពយន្តនៅកម្ពុជាវិញ គឺនៅមានកម្រិតនៅឡើយដោយសារសង្គ្រាមស៊ីវិលកន្លងទៅ។ ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ តើលោកគិតថា បុគ្គលបែបណាដែលមានសក្ដានុពលសម្រាប់ស្ដារវិស័យភាពយន្តនេះឡើងវិញ?

ខ្ញុំសង្កេតឃើញថា បច្ចុប្បន្ន វិស័យភាពយន្តខ្មែរ គឺកំពុងផុសផុលខ្លាំងបន្តិចឡើងវិញហើយដែរ។ មានយុវជនចាប់អារម្មណ៍លើការផលិតរឿងអប់រំខ្លីៗ ពីនេះពីនោះ ខុសពីជំនាន់ខ្ញុំ ដែលពុំសូវមានការចាប់អារម្មណ៍ទៅលើផ្នែកនេះទេ។ ម្យ៉ាងទៀត កាលពីមុន បច្ចេកវិទ្យាគឺនៅពុំទាន់រីកចម្រើន ខ្វះមុខខ្វះក្រោយ មិនមានឧបករណ៍សម្បូរបែបដូចឥឡូវដែរព្រោះឥឡូវនេះសូម្បីតែទូរស័ព្ទក៏អាចយកមកថតផលិតចេញជាខ្សែវីដេអូបានដែរ។ ផ្ទុយមកវិញ ស្របពេលដែលមានការរីកចម្រើនបែបនេះ ខ្ញុំចង់សួរថា តើភាពយន្តក្នុងស្រុកយើងមានគុណភាពកម្រិតណា? ជាក់ស្ដែងដូចជាខ្ញុំខ្លួនឯងបច្ចុប្បន្ន ក៏នៅសួរខ្លួនឯងដែរថា តើខ្ញុំបានដើរទៅដល់កម្រិតណា? ហើយគុណភាពដែលខ្ញុំធ្វើភាពយន្តមានកម្រិតណា? ខ្ញុំចង់សង្កត់ធ្ងន់ថាការងារអ្វីក៏ដោយមិនថាអ្នករបាំ ឬក៏សិល្បៈផ្សេងៗឡើយ គឺកើតចេញមកពីក្នុងខ្លួន និងចិត្តស្រឡាញ់ ដាក់ចិត្តដាក់កាយទៅលើការងារនោះ ជាពិសេស ការពង្រឹងនូវបំណិនជីវិតរបស់ខ្លួន។ ដូច្នេះ អ្នកដែលធ្វើភាពយន្តមានគុណភាព គឺគាត់ជាមនុស្សដែលតែងតែស្វែងយល់ពីមជ្ឈដ្ឋានជុំវិញខ្លួន និងជាសកល រួមទាំងការសិក្សាស្រាវជ្រាវពីទស្សនៈវិជ្ជា ចិត្តសាស្រ្ត បញ្ហាសកលរបស់ពិភពលោក ក្នុងសាច់រឿងដែលនាំឱ្យអ្នកទស្សនាចូលរួមគិតពិចារណាចំពោះបញ្ហាកើតឡើងផ្សេងៗក្នុងសង្គម។

នៅក្នុងការផលិតភាពយន្តខ្មែរ តើមានផ្នែកណាខ្លះដែលជាទូទៅគួរតែយកចិត្តទុកដាក់កែលម្អ និងធ្វើឱ្យមានភាពទាក់ទាញកាន់តែខ្លាំងឡើង?

សម្រាប់រូបខ្ញុំ គឺខ្ញុំចូលចិត្តការសំដែងដែលស្តែងចេញឡើងដោយធម្មជាតិ។ នៅក្នុងខ្សែភាពយន្តដែលខ្ញុំបានផលិត កន្លងមក គឺខ្ញុំតែងតែជ្រើសរើសយកតួរអង្គដែលជាប្រជាជនធម្មតា ឬអ្នកប្រកបមុខរបរដែលត្រូវនឹងឈុតឆាកនោះ។ ជាឧទាហរណ៍ នៅក្នុងរឿង “ទឹកថ្នាំក្រហម” ដែលបានដាក់បញ្ចាំងនៅទីក្រុងតូក្យូកន្លងទៅនេះ គឺនិយាយពីខ្សែជីវិតគ្រួសារអ្នកនេសាទខ្មែរមួយ។ ខ្ញុំបានស្វែងរកបងប្អូនអ្នកនេសាទខ្មែរយើងនៅតាមភូមិ ដើម្បីមកសម្តែងព្រោះពួកគាត់ គឺសម្តែងស័ក្តិសមនឹងឈុតឆាកទាក់ទងនឹងជីវភាពជាអ្នកនេសាទប្រចាំថ្ងៃរបស់គាត់។ ដូច្នេះ ការសម្តែងពីធម្មជាតិនៅក្នុងរឿង និងនិយាយភាសាសាមញ្ញៗរបស់គាត់ចេញពីគាត់ដោយពុំមានការរៀបចំ និងព្រាងទុកមុនសម្រាប់ការសម្តែង គឺជារឿងសំខាន់ ជាជាងការរៀបឫកពាដើម្បីសម្តែង ដែលមិនស្តែងចេញពីលក្ខណៈធម្មជាតិរបស់តួសម្តែងនោះ។ ម្យ៉ាងទៀត ខ្ញុំគិតថាការបង្កើតនិងច្នៃប្រឌិតថ្មីបន្ថែមលើអ្វីដែលអ្នកផលិតភាពយន្តខ្មែរយើងបានបង្កើតកន្លងមក ក៏ជារឿងចំបាច់មួយផងដែរ សម្រាប់អ្នកបង្កើតភាពយន្តខ្មែរយើងបច្ចុប្បន្ន និង អនាគត។

តើលោកចូលចិត្តភាពយន្តជប៉ុនដែរទេ?

តាមពិតទៅ ខ្ញុំក៏ចាប់អារម្មណ៍នឹងខ្សែភាពយន្តរបស់ជប៉ុនផងដែរ។ ខ្សែភាពយន្តជប៉ុន ដែលជះឥទ្ធិពលដល់រូបខ្ញុំក្នុងការផលិតខ្សែភាពយន្តរបស់ខ្ញុំនោះ គឺភាពយន្តរបស់លោក Hirokazu Koreeda ដែលនិយាយអំពីជីវិតមនុស្សសាមញ្ញៗ ប្រជាជនក្រីក្រនៅផ្ទះតូចៗ ប៉ុន្តែវាក៏រំលេចពីសុភមង្គលក្នុងគ្រួសាររបស់ពួកគាត់ទាំងនោះ និងភាពយន្តអំពីកុមារតូចៗ និងពីធម្មជាតិ ដែលធ្វើឱ្យអ្នកទស្សនាមានអារម្មណ៍រីករាយជាមួយនឹងបរិយាកាសទាំងនោះ។

នៅក្នុងមហោស្រពភាពយន្តជប៉ុន ដែលត្រូវបានប្រារព្ធឡើងមួយឆ្នាំម្ដង ជារៀងរាល់ឆ្នាំនៅកម្ពុជា តើលោកធ្លាប់បានអញ្ជើញទៅចូលរួមទស្សនាទេ? ហើយលោកបានចាប់អារម្មណ៍ទៅលើចំនុចអ្វីខ្លះ?

ខ្ញុំធ្លាប់បានទៅទស្សនាខ្សែភាពយន្តគំនូរជីវចលជប៉ុនមួយរឿងឈ្មោះថា “In This Corner of the World” នៅក្នុងមហោស្របភាពយន្តជប៉ុនម្តងនៅឆ្នាំ២០១៧។ រឿងនោះនិយាយអំពីជិវិតក្មេងស្រីជប៉ុនម្នាក់ក្នុងអំឡុងពេលសង្រ្គាមលោកលើកទី២ ពេលដែលមានការទម្លាក់គ្រាប់បែកនុយក្លេអ៊ែរ។ ខ្លឹមសារនៃរឿងនោះ គឺនិយាយសំខាន់អំពីផលប៉ះពាល់ផ្សេងៗ ដែលកុមារីនោះបានជួបប្រទះ ទោះបីជានាងរស់នៅកោះមួយក្បែរក្រុងហ៊ីរ៉ូស៊ីម៉ានោះក្តី។ ប៉ុន្តែដោយសារជម្ងឺកូវីដ១៩ ខ្ញុំខានបានទៅចូលរួមកន្លងមកនេះមួយរយៈ។ ចំពោះវិស័យខ្សែភាពយន្តនៅស្រុកខ្មែរ ដូចដែលយើងដឹងហើយថាប្រជាជនខ្មែរភាគច្រើននិយមទស្សនារឿងខ្មោច ឬរឿងកំប្លែង ដែលបំរើនូវការកម្សាន្តអារម្មណ៍របស់គាត់ ហើយមានភាពយន្តប្រទេសជិតខាងយើង ក៏ដូចជានៅក្នុងតំបន់ជាច្រើនដែលខ្មែរយើងនិយមទស្សនា។ យ៉ាងណាមិញ តាមការយល់ឃើញរបស់ខ្ញុំ ខ្សែភាពយន្តជប៉ុនមួយចំនួន គឺមានលក្ខណៈពិសេសខុសពីភាពយន្តប្រទេសដទៃ។ ដូច្នេះ ការនាំយកនូវភាពយន្តជប៉ុនដែលថ្មីខុសពីអ្វីដែលខ្មែរយើងធ្លាប់ទស្សនា មកដាក់បញ្ចាំងឱ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទស្សនា គឺសំខាន់ ដើម្បីឱ្យគាត់បានស្វែងយល់នូវអ្វីថ្មី ទោះបីជាមានចំនួនអ្នកទស្សនានៅមានកម្រិតយ៉ាងណាក្តី។ ស្របជាមួយគ្នានេះដែរ ប្រសិនបើមានការផ្សព្វផ្សាយអំពីមហោស្រពជប៉ុន ឱ្យកាន់តែទូលំទូលាយទៅកាន់ប្រជាពលរដ្ឋដទៃក៏សំខាន់ផងដែរ។ ខ្ញុំសង្កេតឃើញថា មានប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទូទៅ គឺនៅមានចំនួនតិចតួចនៅឡើយដែលបានដឹង និងស្គាល់ពីភាពយន្តជប៉ុន។ ដូច្នេះ ប្រសិនបើមានការផ្សព្វផ្សាយ ជាក្បួនរថយន្តឃោសនាតាមដងផ្លូវទៅកាន់ប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ ជាពិសេស សិស្សនិស្សិតគឺរឹតតែសំខាន់ព្រោះពួកគាត់ជារលកថ្មីជំនាន់ក្រោយ ដែលនឹងនាំឱ្យមានការពេញនិយមនាថ្ងៃខាងមុខ។

នៅក្នុង “សិក្ខាសាលាភាពយន្ដកម្ពុជា-ជប៉ុន” ភាពយន្តខ្នាតខ្លីចំនួន ៣ រឿងត្រូវបានផលិតឡើង ដោយយោងតាមប្រលោមលោកដើម ដែលត្រូវបានសរសេរឡើងដោយគម្រោង “YOMU” របស់មជ្ឈមណ្ឌលអាស៊ី ហើយប្រលោមលោកនោះបានលើកយកប្រធានបទស្ដីអំពីរបៀបរស់នៅជាមួយនឹងវិបត្តិនៃជំងឺកូវីដ១៩។ នៅពេលនោះ តើលោកបានផ្ដោតទៅលើចំនុចណាខ្លះ នៅពេលបង្រៀនអំពីការអត្ថបទភាពយន្តទាំងនេះ?

នៅក្នុងកម្មវិធី “សិក្ខាសាលាភាពយន្ដកម្ពុជា-ជប៉ុន” រយៈពេល ៩ ថ្ងៃដែលបានប្រព្រឹត្តឡើងកន្លងទៅនេះ មានសិក្ខាកាមចំនួន១៦នាក់ មានវ័យផ្សេងៗគ្នាចូលរួម គឺពិតជាបានធ្វើឱ្យបរិយាកាសមានភាពចម្រុះ ដែលបានបង្កលក្ខណៈងាយស្រួលក្នុងការពិភាក្សាអំពីការផលិតភាពយន្តមួយដែលមានគុណភាពល្អ។ ក្នុងកម្មវិធីនោះ ខ្ញុំពុំបានបង្ហាត់ឱ្យសិក្ខាកាមទាំងនោះចេះផលិតភាពយន្តបានល្អដែលចេញពីលទ្ធផលនៃវគ្គសិក្សានោះទេ ផ្ទុយទៅវិញ ពួកយើងបានផ្តោតទៅលើការជំនុំពិភាក្សាអំពីពេលវេលាដែលយើងបានផលិតរឿងកន្លងមក ថាតើដើម្បីផលិតរឿងមួយឱ្យបានល្អ តើយើងត្រូវមើលលើចំណុចណាខ្លះ? ហើយពីជ្រុងណាខ្លះ? ដោយការមើលពីសង្គមរបស់ខ្មែរយើងសព្វថ្ងៃ។ ពោល គឺតាមរយៈវគ្គសិក្សានេះ ខ្ញុំបានសួរសំណួរច្រើនទៅកាន់សិក្ខាកាម ហើយក៏បានឱ្យឱកាសច្រើនទៅសិក្ខាកាមដើម្បីឱ្យពួកគាត់សួរគ្នាទៅវិញទៅមក ស្វែងយល់ឱ្យស៊ីជម្រៅអំពីឫសគល់នៃបញ្ហានៅក្នុងសាច់រឿងនីមួយៗ ដែលស្តែងចេញពីសកម្មភាពនានារបស់តួអង្គក្នុងសាច់រឿងនោះ។ ជាឧទាហរណ៍នៅក្នុងសាច់រឿងសម្តែងរបស់ភាពយន្តខ្មែរជាទូទៅ យើងសង្កេតឃើញថាតួអង្គឪពុកគឺតែងតែជាអ្នកមានអំណាចបំផុត ខណៈតួអង្គម្តាយជាអ្នកសម្របសម្រួល និងភាគច្រើនទន់ខ្សោយនៅក្នុងគ្រួសារ មិនហ៊ានសំរេចចិត្តជាដើម។ តើហេតុអ្វីបានជាវាត្រូវតែបែបនេះ? ប៉ុន្តែតាមធាតុពិតមានម្តាយ និងស្រ្តីជាច្រើនរូបណាស់ដែលមានជំហរជាអ្នកដឹកនាំ និងផ្គត់ផ្គង់ដល់គ្រួសារ និងសង្គម។ យើងសង្កេតឃើញមានរឿង ឬឈុតឆាកដទៃទៀតជាច្រើននៅក្នុងខ្សែភាពយន្តខ្មែរ ក៏ដូចជាប្រជាជនខ្មែរមួយចំនួនច្រើន គឺនៅប្រកាន់ផ្នត់គំនិតចាស់ពុំទាន់សម័យ និងមានការរើសអើងចំពោះយេនឌ័រ (ខ្វះការយល់ដឹងច្រើនពីសមភាពយេនឌ័រ) ជាដើម។ ដូច្នេះ នៅក្នុងការបង្រៀនស្ដីអំពីការសរសេរអត្ថបទភាពយន្តខ្នាតខ្លីចំនួន ៣ រឿង ដោយយកប្រលោមលោកដើម ជាគោលពេលនោះ គឺខ្ញុំបានផ្តោតសំខាន់ទៅលើការពិភាក្សាគ្នាអំពី តួអង្គនីមួយៗនៅក្នុងសាច់រឿងយកមកឆ្លុះបញ្ចាំងនៅក្នុងសង្គមខ្មែរយើងបច្ចុប្បន្ន ដើម្បីបំផុសឱ្យមានការគិតពិចារណាឡើងវិញពីសមភាពនៃយេនឌ័រ និងការផ្លាស់ប្តូរផ្នត់គំនិតជាដើម ក្នុងការសរសេរអត្ថបទបែបភាពយន្តនេះឡើង។

ក្នុងនាមលោក ប៉ូឡែន ជាគ្រូឧទ្ទេសម្នាក់ តើលោកបានចូលរួមផ្តល់ដំបូន្មានបែបណាខ្លះទៅកាន់សិក្ខាកាម?

តាមពិតទៅ នៅក្នុងកម្មវិធីសិក្ខាសាលានោះ ខ្ញុំមានតួនាទីជាគ្រូក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែ ខ្ញុំចាត់ទុកខ្លួនខ្ញុំជាអ្នកចែករំលែកបទពីសោធជាមួយសិក្ខាកាមទាំងនោះ ដោយចូលរួមអង្គុយជុំគ្នា ដើម្បីធ្វើការពិភាក្សាផ្ទាល់ជាមួយពួកគាត់ ជាជាងការឈរបង្រៀនប្រើស្លាយនៅមុខពួកគាត់។ ម្យ៉ាងទៀត ដោយសារខ្លួនខ្ញុំផ្ទាល់ជាអ្នកស្រឡាញ់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ដូច្នេះ ខ្ញុំចូលចិត្តស្តាប់ និងតែងតែគោរពនូវគំនិតរបស់អ្នកដទៃ និងសេរីភាពនៃការបញ្ចេញគំនិតរបស់ពួកគាត់ ទោះបីជាវាជាគំនិតបែបណាក៏ដោយ។ ដូចយើងដឹងហើយថានៅក្នុងសាលាខ្មែរយើងទូទៅ គឺពុំសូវបើកចំហរឱ្យមានការដេញដោលសាកសួរច្រើននោះទេ។ ដូច្នេះ កម្មវិធីសិក្ខាសាលានោះគឺមានលក្ខណៈពិសេស ដោយវាបានបើកចំហរឱ្យមានការជជីកសាកសួរ និងពិភាក្សាជាសេរី ផ្អែកលើការយល់ឃើញផ្សេងៗរបស់អ្នកចូលរួម។ ត្រង់ចំណុចនេះ ខ្ញុំសូមគូសបញ្ជាក់ថា ការសិក្សាពីសិល្បៈ គឺម្នាក់ៗអាចសិក្សាបាន ក៏ប៉ុន្តែ វាពុំមានន័យថា អ្នកគ្រប់គ្នាអាចក្លាយជាអ្នកសិល្បៈដ៏ល្អមួយរូបបានទាំងអស់នោះទេ។ ស្រដៀងគ្នានេះដែរការនិទាន និងសរសេររឿង គឺត្រូវតែចេញពីចិត្ត និងគំនិតរបស់អ្នកសរសេរផ្ទាល់ ហើយយើងមិនអាចទៅចាប់ដៃពួកគាត់ឱ្យសរសេរបានទេ។ ដូច្នេះ ការបំផុសឱ្យមានការសាកសួរជាសំណួរ និងការពិភាក្សាគឺជារឿងសំខាន់ ទោះបីជាគំនិតលើកឡើងនោះជាអ្វីក៏ដោយ។

តើសិក្ខាកាមមានសំណួរអ្វីខ្លះមកកាន់រូបលោក?

ភាគច្រើនពួកគាត់សួរសំនួរពីបច្ចេកទេសផ្សេងៗទាក់ទងនឹងការសរសេរអត្ថបទភាពយន្ត និងកំឡុងពេលថត។ ឧទាហរណ៍ សិក្ខាកាមខ្លះសួរថា តើការសរសេរអត្ថបទភាពយន្ត និងប្រលោមលោកខុសគ្នាដូចម្តេចខ្លះ? ហើយក៏មានអ្នកផ្សេងទៀតសួរថា អ្នកដឹកនាំ និងអ្នកថតធ្វើការជាមួយគ្នាយ៉ាងដូចម្តេច ហើយអ្នកណាមានទំនួលខុសត្រូវអ្វីខ្លះជាដើម។

តើលោកមានចំណាប់អារម្មណ៍យ៉ាងណាចំពោះកម្មវិធីសិក្សានេះ?

ការបើកឱ្យមានវគ្គបណ្តុះបណ្តាលសរសេរអត្ថបទរឿង ដែលមានវត្តមានគ្រូជំនាញជប៉ុនចូលរួម គឺបានផ្តល់ផលប្រយោជន៍ច្រើនសម្រាប់ពួកយើង ដើម្បីធ្វើការស្វែងយល់ឱ្យបានកាន់តែទូលំទូលាយ អំពីរបៀបសរសេរអត្ថបទភាពយន្តនេះ។ សិក្ខាកាមជាច្រើនសម្តែងការពេញចិត្តចំពោះការបង្រៀនរបស់គ្រូជំនាញជប៉ុន។

តើលោកគិតថាកម្មវិធីសិក្សាបែបនេះចាំបាច់ទេសម្រាប់ថ្ងៃខាងមុខ?

ដោយសារនៅកម្ពុជាយើងពុំទាន់មាន សាលាបណ្តុះបណ្តាលភាពយន្តច្បាស់លាស់នៅឡើយ ដូច្នេះ ការបង្កើតឱ្យមានវគ្គបណ្តុះបណ្តាលខ្លីបែបនេះ គឺចាំបាច់សម្រាប់យើងនាពេលបច្ចុប្បន្ន។ ជាពិសេស កម្មវិធីនេះគឺបានផ្តល់ឱ្យយើងនូវឱកាសដើម្បីគិតអំពីការផលិតភាពយន្តដែលមានគុណភាពរួមគ្នា និងបានផ្តល់ជាកន្លែងជួបជុំ ដើម្បីពិភាក្សា មិនត្រឹមតែរឿងផលិតភាពយន្តប៉ុណ្តោះទេ គឺយើងអាចពិភាក្សាពីរឿងរ៉ាវសង្គមផ្សេងៗដោយសេរី និងគ្មានគំនាបអ្វីទាំងអស់។ ដូច្នេះ កម្មវិធីវគ្គសិក្សាខ្លីដែលមានរយៈពេល ៩ ថ្ងៃនេះ គឺពិតជាបានជួយឱ្យផលិតករភាពយន្តវ័យក្មេង បានស្វែងយល់បន្ថែមទាំងពីមូលដ្ឋានគ្រឹះក្នុងការផលិតភាពយន្តក៏ដូចជាបញ្ហាសង្គម ចិត្តគំនិត និងអារម្មណ៍មនុស្សលោកផងដែរ។ ហើយសិក្ខាសាលានេះក៏បានជួយឱ្យសិក្ខាកាមទាំងអស់បានចាកចេញពីស្ថានភាពបច្ចុប្បន្នរបស់គាត់ មកនៅក្នុងបរិស្ថានថ្មីមួយដែលពួកគាត់អាចរៀន និងជជែកពីរឿងរ៉ាវនានាទាក់ទងនឹងការផលិតភាពយន្ត។ ប្រសិនបើមានឱកាសក្រោយទៀត ខ្ញុំគិតថា ការរៀបចំឱ្យមានសិក្ខាសាលាបែបនេះ នៅតាមបណ្តារខេត្តដូចជា៖ ខេត្តកំពត ឬខេត្តរតនគិរី ឬមណ្ឌលគិរី ដែលនៅឆ្ងាយពីគេហដ្ឋានរបស់សិក្ខាកាម នឹងរឹតតែជួយឱ្យការស្រូបយកចំណេះដឹងពីកម្មវិធីសិក្សាកាន់តែទទួលបានផ្លែផ្កាល្អ៕

សម្រាប់ពត៌មានបន្ថែម

【NyoNyum Khmer No. 50】

ស្ថានភាពទីលានចោលសំរាមក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញបច្ចុប្បន្ន

Read More

ក្រុមហ៊ុនប្រមូលសំរាមនៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ

Read More

របរទិញនិងរើសអេតចាយ

Read More

សម្ភាសន៍ម្ចាស់អាជីវកម្មអេតចាយ

Read More

ការយល់ឃើញទូទៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ ចំពោះបញ្ហាសំរាម

Read More

សិប្បកម្មធុងបរិស្ថាន ដើម្បីបរិស្ថានរស់នៅស្អាតទាំងអស់គ្នា

Read More

សាលាដូង សាលាច្នៃពីសំរាម?!

Read More

អ្វីដែលខ្ញុំចង់បាននោះគឺ ខ្ញុំសង្ឃឹមថា ខ្ញុំអាចនឹងបង្កើតឱ្យមានចលនាផុសផុល ក្នុងចំណោមក្រុមយុវជន ឱ្យគិតគូរពីសុខភាពបរិស្ថាន!

Read More

រមណីយដ្ឋានជិះស្គីលើព្រឹលទឹកកក Hunter Mountain Shiobara

Read More

ទស្សនៈរបស់ផលិតករភាពយន្តវ័យក្មេងចំពោះវិស័យភាពយន្តខ្មែរបច្ចុប្បន្ន

Read More

បទសម្ភាសន៍ប្រធានសមាគមនិស្សិតខ្មែរ អំពីការសិក្សាស្រាវជ្រាវនៅក្នុងប្រទេសជប៉ុន

Read More